NOORD BRABANT - De lente van 2025 is uitzonderlijk droog. In de media wordt zelfs gesproken van een ‘historisch droge’ periode. Ook in Brabant laten de effecten zich zien: de grondwaterstanden zijn op veel plekken lager dan normaal. Wat betekent dit voor boeren, natuur en waterbeheer?

Grondwaterstanden dalen snel
In drie maanden tijd zijn de hoge grondwaterstanden van 2024 sterk gedaald. Van berichten over wateroverlast naar die over watertekort. Op het droogteportaal is te zien dat de Brabantse grondwaterstanden er nog relatief goed voor staan ten opzichte van de andere zandgronden in Nederland. Toch zet ook in Brabant de droogte door. Op 1 april is daarom in delen van Brabant al een beregeningsverbod ingesteld: boeren mogen daar tijdelijk geen grondwater gebruiken voor het besproeien van hun grasland.

Het KNMI geeft aan dat er een historisch tekort aan neerslag is voor deze tijd van het jaar. Maar dit is niet de enige oorzaak van de lage grondwaterstanden. Sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw is Nederland kampioen water afvoeren. Met de verwachting dat winters natter en zomers droger worden, moeten we water veel beter gaan vasthouden als reserve voor droge periodes.

De komende weken wordt er zeer weinig regen voorspeld. Als dit voortduurt is de verwachting dat het grondwater verder daalt. Mogelijk zelfs naar de zeer lage waterstanden zoals die van de recente droge zomers van 2018, 2019, 2020 en 2022.

Diep grondwater herstelt langzaam
Voor natuurgebieden is een hoog grondwaterpeil in het voorjaar van groot belang. Veel planten- en diersoorten zijn afhankelijk van een hoge grondwaterstand. Uit recente metingen blijkt dat op bijna 40% van de gemeten locaties het grondwater nu te laag staat. Een jaar geleden was dat nog in 19% van de gebieden het geval. De situatie is dus flink verslechterd.

Ook het diepe grondwater is nog niet overal op peil. Hoewel de natte jaren 2023 en 2024 hielpen, blijft het diepe grondwater in het midden van Brabant (de Centrale Slenk) zorgwekkend laag. Voor het herstel in deze regio is er dus meer nodig dan alleen de regen van afgelopen 2 jaar.

Maatregelen om water vast te houden
Om verdere verdroging te voorkomen, nemen provincie, waterschappen en terreinbeheerders maatregelen om water langer in het gebied te houden. Zo worden sloten opgehoogd, beken verondiept en drainage bij landbouwpercelen aangepast. Ook leggen we natuurvriendelijke oevers aan en plaatsen we stuwen om regenwater vast te houden. Daarmee zorgen we ervoor dat neerslag minder snel wordt afgevoerd en langer beschikbaar blijft voor bodem en natuur.

De provincie houdt de situatie nauwlettend in de gaten. Wie zelf de actuele gegevens wil bekijken, kan terecht op de pagina over de Beschikbaarheid van water op Brabant InZicht