DEN BOSCH - Laaggeletterdheid is een enorm probleem voor de lokale economie. Deze week is het de Week van Lezen en Schrijven en wordt aandacht gevraagd voor het groeiend aantal laaggeletterden in Nederland. De groep mensen die moeite heeft met lezen en schrijven stijgt. In Nederland hebben 3 miljoen mensen van 16 tot en met 75 jaar moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Dat is ongeveer 1 op de 5 mensen.

In 2018 is op lokaal niveau gekeken hoe de laaggeletterdheid per gemeente verdeeld was. In de gemeente ‘s-Hertogenbosch lag het aantal laaggeletterden tussen de 16 en 65 jaar toen op 9%, drie procentenpunten onder het toenmalige gemiddelde van 12%. Zouden we de doelgroep verbreden naar 16-75 dan wordt ook het percentage laaggeletterden hoger, te weten 20%. (basisvaardigheden in zicht)

Landelijk bestond in 2018 eenderde (33%) van de onderzochte groep laaggeletterden uit Nederlanders tussen de 50-65 jaar. Op de voet gevolgd door 31% van de laaggeletterden met een migratie-achtergrond.

In Den Bosch komen we, rekenend met die nieuwe cijfers en de grotere doelgroep, nu op zo’n 15% van de bevolking die moeite heeft met lezen en schrijven. In 2018 bestond het aantal Bossche laaggeletterden voor 36% uit Nederlanders tussen 50-65 jaar, terwijl mensen met een migratie-achtergrond 27% van diezelfde doelgroep besloegen. Ook daarmee loopt ’s-Hertogenbosch dus nog uit de pas met het landelijk gemiddelde.

Het percentage laaggeletterden in heel Nederland is de laatste jaren licht gegroeid (Buisman et al., 2024). Waar er veel aandacht is voor lesprogramma’s op scholen, blijft het voor veel gemeenten moeilijk de laaggeletterden in hun gemeente te bereiken en bedienen. Dat kan gevolgen hebben voor de lokale economie, die vervolgens landelijk doorwerkt.

Economische achterstand

Uit onderzoek blijkt dat mensen die goed kunnen lezen vaak beter betaalde banen hebben en meer te besteden hebben. Laaggeletterdheid en armoede gaan vaak hand in hand. Laaggeletterden zijn niet per se vaker werkloos, maar het is voor hen wel moeilijker om een hoger salaris te krijgen. Bijna 20% van de laaggeletterden moet minstens een jaar rondkomen van een inkomen onder de armoedegrens, en ruim 6% leeft langdurig in armoede. Dit percentage is twee keer zo hoog als bij mensen die niet laaggeletterd zijn, blijkt uit een rapport uit 2016 getiteld ‘Over de relatie tussen laaggeletterdheid en armoede’. Die cijfers zijn dus al bijna tien jaar oud. Het aantal laaggeletterden is sindsdien enkel toegenomen. De kloof tussen laaggeletterden en leesvaardige mensen dreigt daarbij alleen maar groter te worden.

Zelfredzaam

“Laaggeletterdheid is niet alleen een nationaal probleem, ook op lokaal niveau wordt het steeds groter. Mensen die niet goed kunnen lezen, schrijven en/of rekenen kunnen zich steeds moeilijker redden. Gemeenten en regio’s die in willen zetten op economische ontwikkeling moeten meer investeren in taalonderwijs en het onderwerp breed bespreekbaar maken”, zegt Laurens van den Berg van Tolkie. “In de tussentijd, moeten wij als samenleving zorgen dat we beter faciliteren. Dat kan door teksten leesbaar te maken voor een breder publiek door duidelijk te schrijven en ook door slimme tools om teksten begrijpelijker te maken. Denk dan aan een leeshulp, woordenboek of samenvattingsmogelijkheid.”

Voor meer informatie over laaggeletterdheid en de lokale situatie: